‘Jestesmy Polska B’

Wlodawa is zo’n typische grensgemeente. Oekraïne en Wit-Rusland grenzen aan het stadje, Op grote afstand van Warschau (230 km en 4 uur met de auto), en op nog veel grotere afstand van Brussel. Europa lijkt hier verder weg dan ooit. “We worden een beetje verwaarloosd door het centraal bestuur. Jestesmy Polska B”.

De oostelijke regio’s van Polen waren en zijn nog steeds in meerderheid tégen aansluiting bij de EU en tégen Brussel. Ook nu klinkt de zwanenzang over de EU, zelfs nadat de rurale gebieden van Polen flink veel subsidies mochten ontvangen uit Brussel. De kleine boeren wisten daarvan echter niet erg te profiteren. “Europa behandelt Polen anders dan andere Europese lidstaten” vindt Leszek: “Zouden wij eens zulke grote begrotingstekorten hebben en om leningen vragen. Polen zou gewoon uit de EU verdwijnen. En de landen in het zuiden van Europa: Griekenland, Italië, Portugal, Spanje, die worden de hand boven het hoofd gehouden. Wij in Polen, die veel kariger pensioenen hebben dan Zuid-Europeanen, moeten de prijs betalen voor de instandhouding van de EU. Dat is niet terecht, de lonen liggen bij ons veel lager. Een hoge ambtenaar verdient in Wlodawa ongeveer zeshonderd euro, dat is twee keer zoveel, nou ja –bijna- twee keer zoveel als het gemiddelde inkomen hier. De Grieken stoppen vroeg met werken en ontvangen 1000 euro. Bij ons moeten we nu doorwerken tot 67, ook de vrouwen die altijd op hun 60^e met pensioen gingen, moeten nu ineens tot hun 67^e doorwerken. Waar zijn de banen voor mensen van die leeftijd? Waarom moeten wij betalen voor Grieken?”

Nee Brussel, daarvan moeten ze het niet hebben, dat is de grondtoon in Wlodawa. Europa heeft Polen al eens eerder in de steek gelaten en dat telt hier nog steeds. Het opofferen van Polen om Stalin tevreden te houden is nog nimmer vergeten. Leszek duidt het ingebakken wantrouwen naar Europa van Polen: “Wie zou ons helpen als Rusland met een leger aan onze oostgrenzen staat?” Ook is hij ervan overtuigd dat de euro verdwijnt en het verenigd Europa wel eens uit elkaar kan vallen. Zoveel euroscepsis kom je in Nederland eigenlijk alleen bij de PVV en de SP tegen.

Een andere Leszek, ik noem hem Leszek 2, de lokale hoteleigenaar, heeft bijna 15 jaar gedurende zomerseizoenen in Duitsland gewerkt op een grote paardenhouderij nabij Aken. Met zijn bij elkaar gespaarde kapitaaltje is hij drie jaar geleden een hotel begonnen in Wlodawa. Het loopt redelijk, de klandizie is best goed. Het hotel Podkowa (20 euro per kamer) heeft open WiFi en lijkt vooral toeristen te trekken die geïnteresseerd zijn in het Joodse verleden van Wlodawa en het bij de gemeente behorende Sobibor, waar een zeker holocausttoerisme op kleine schaal ontstond. Ook heeft Wlodawa als publiekstrekker het Drieculturenfestival in september, dat doorgaans druk bezocht wordt. Leszek 2 heeft alweer plannen voor de toekomst, gedacht wordt aan een uitbreiding van zijn hotel dat hij samen met vrouw Krystyna runt.

Leszek 1 vindt dat er twee Polen’s zijn: Polska A en Polska B, ‘Jestesmy Polska B’, Wij zijn Polska B, drukt hij het klassenverschil uit tussen de achterstands- en de groeiregio’s van Polen: In Wlodawa voelt men zich de tweede divisie. Oostelijk van de rivier de Wisla is het  Polen van Polska B. Verarmd, zonder investeringen, conservatief stemmend. Patriottischer, nationalistischer dan de rest van Polen. In Polska B zou Jaroslaw Kaczynski met overmacht premier zijn. Maar het oosten van Polen staat niet model voor het gehele Polen; het is de periferie.